Թվի մեկ հարյուրերորդ մասը կոչվում է տոկոս և նշանակվում է % նշանով։
Հասկանալի է, որ մեծության 1 %-ը չափման հաստատուն միավոր չէ, այլ կախված է չափվող մեծությունից (ասում են նաև՝ չափման հարաբերական միավոր է)։
Օրինակ՝ եթե հացի զանգվածը 1000գ է, ապա այդ զանգվածի 1%-ը հավասար կլինի 1000գ ։ 100 = 10գ, իսկ եթե հացի զանգվածը 500գ է, ապա այդ զանգվածի 1%-ը հավասար կլինի 500գ ։ 100 = 5գ։ Եթե քաղաքների հեռավորությունը 300 կմ է, և ասում են, որ մեքենան անցել է ճանապարհի 15%-ը, նշանակում է՝, այսինքն գտնումենք
1 %-ը, հետո բազմապատկում 15-ով։
Մեքենան անցել է 300:100×15 = 45 կմ։
Հարցեր և առաջադրանքներ։
1.Ի՞նչ է տոկոսը։
Թվի մեկ հարյուրերորդ մասը կոչվում է տոկոս։
2. Ի՞նչ նշանով է նշանակվում տոկոսը:
%
3. Տոկոսը հաստատո՞ւն միավոր է, թե՞ ոչ։
Ոչ
4. Ուղղանկյան մակերեսը 900 սմ^2 է։
ա)Քանի՞ քառակուսի սանտիմետր է նրա մակերեսի 1 %-ը:
900:100×1=9
բ)Քանի՞ քառակուսի սանտիմետր է նրա մակերեսի 16 %-ը։
900:100×16=144
5. Որքա՞ն է 536-ի 100 %-ը։
536:100×100=536
6.Զամբյուղում կա 300 խնձոր։ Գտե՛ք խնձորների քանակի 20%-ը:
300:100×20=60
7.Գրել հետևյալ մասերը տոկոսներով։
1/100 -1%
2/100 -2%
4/100 -4%
15/100-15%
60/100 -60%
25/100 -25%
45/100-45%
15/50= 15×2/50×2=30%(հուշում)
25/50 -50%
45/50 -90%
65/50 -130%
6/10 -60%
2/10 -20%
35/10 -350%
45/10 -450%
15/25 -60%
12/25 -48%
21/25 -84%
18/25-72%
1/4 -25%
2/5 -40%
3/5 -60%
4/20 -20%
6/20 -30%
8.Տոկոսները գրել մասերով։
25%=1/4
35%=35/100
4%=1/25
45%=45/100
18% =180/1000
120%=1200/1000
9.Գտիր նշված թվերի տոկոսները
300-ի 15%-ը=45
400-ի 25%-ըը=100
600-ի 30%-ը=180
1200-ի 45%-ը=540
2500-ի 50%-ը=1250
4500-ի 60%-ը=2700
10000-ի 20%-ը=,2000